FOÇAGÜNDEM - İzmir'in şirin ve tarihi ilçesi Foça, sadece turistik güzellikleriyle değil, aynı zamanda derin bir mitolojik geçmişi barındıran doğal harikalarıyla da ünlüdür. Bu harikaların en dikkat çekeni ve en çok efsaneye konu olanı ise Siren Kayalıkları'dır. Foça açıklarında, özellikle Orak Adası'nın kuzeybatısında yer alan bu kayalıklar, yüzyıllardır hem denizcilerin korkulu rüyası olmuş hem de Homeros'un ölümsüz eseri Odysseia Destanı'na ilham vermiştir.
Mitolojik Bir Miras: Sirenlerin Şarkısı
Siren Kayalıkları'nın ismi, Yunan mitolojisindeki Sirenler'den gelmektedir. Efsaneye göre Sirenler, kayalık ve ıssız adalarda yaşayan, kuş gövdeli ve güzel yüzlü kadın başlı deniz yaratıklarıdır. Sürekli mırıldandıkları büyüleyici şarkılarıyla tanınırlar.
Bu şarkıların büyüsüne kapılan denizciler, gemilerinin dümenini bilinçsizce kayalıklara doğru kırar, gemileri parçalanır ve kendileri Sirenler'e yem olurlardı. Foça kıyılarındaki bu kayalıkların da aynı Sirenler'e ev sahipliği yaptığı ve denizcileri tehlikeli sulara çektiği inancı yaygındı.
Odysseia Destanı'nda Sirenler
Siren Kayalıkları'nın en bilinen hikayesi, M.Ö. 9. yüzyılda Homeros tarafından kaleme alınan Odysseia Destanı'nda yer alır. Truva Savaşı'ndan sonra vatanı İthaka'ya dönmeye çalışan Kral Odysseus, büyücü Kirke'nin uyarılarını dinler. Sirenlerin sesinden kaçınmak için tayfalarının kulaklarını bal mumu ile tıkar. Kendisi ise merakına yenik düşerek, Sirenlerin sesini duymak ister, ancak mürettebatına kendisini geminin direğine sıkıca bağlamalarını emreder.
Büyüleyici şarkıları duyan Odysseus, tayfalarına kendisini çözmeleri için yalvarsa da, kulakları tıkalı olan denizciler onu duymazlar. Böylece Odysseus ve gemisi, Sirenlerin ölümcül büyüsünden kurtularak kayalıkların arasından geçmeyi başarır. Homeros'un destanında bahsettiği bu kayalıkların, Foça'daki Siren Kayalıkları olduğuna inanılmaktadır.
Coğrafi Yapı ve Jeolojik Özellikler
Siren Kayalıkları, mitolojik öneminin yanı sıra, tamamen volkanik bir yapıya sahiptir. Milyonlarca yıl süren aşınma ve doğa olaylarının etkisiyle, kayalıklar benzersiz ve sıra dışı şekiller almıştır. Bu jeolojik oluşumlar, bölgenin 'denizin peribacaları' olarak anılmasına neden olmuştur. Foça kıyılarındaki ada ve adacıklar da bu volkanik kökeni yansıtmaktadır.
Kayalıkların içinde ve çevresinde oluşan mağaralar ve oyuklar, bölgenin biyolojik çeşitliliği için de büyük bir öneme sahiptir.
Akdeniz Foklarının Yaşam Alanı
Siren Kayalıkları, günümüzde Akdeniz'in en nadir memelilerinden biri olan Akdeniz Foku (Monachus Monachus) için hayati bir yaşam alanıdır. Dünyadaki toplam sayıları son derece az olan bu foklar, Siren Kayalıkları'nın mağaralarını üreme ve barınma yeri olarak kullanırlar.
Akdeniz foklarının korunması amacıyla, Siren Kayalıkları ve çevresindeki adacıklar doğal SİT alanı ilan edilmiş olup, fokların yaşam alanlarının etkilenmemesi için kayalıklara yaklaşılması ve adaya çıkılması kesinlikle yasaktır. Foça Belediyesi ve çeşitli doğa koruma vakıfları, fokların neslinin devamı için önemli koruma çalışmaları yürütmektedir. Hatta kentin antik adı olan Phokaia'nın da fok anlamına gelen phokai kelimesinden türediği ve Siren Kayalıkları'nı andıran adacıkların fokları çağrıştırdığı söylenir.
Turizm ve Erişim
Siren Kayalıkları, karadan ulaşılamayan bir bölgede yer aldığı için genellikle Foça Limanı'ndan kalkan tekne turlarıyla görülebilir. Tur tekneleri, koruma statüsü nedeniyle kayalıklara belirli bir mesafeden yaklaşarak ziyaretçilerin bu doğal ve mitolojik güzelliği deneyimlemesine olanak tanır. Yüksek yerlerden uzaktan seyredilebilse de, denizden yapılan ziyaretler kayalıkların muazzam yapısını daha yakından görme şansı sunar.
Siren Kayalıkları, Homeros'un destanından günümüze ulaşan büyüleyici bir hikayeyi, volkanik bir doğa harikasını ve nadir bir tür olan Akdeniz foku için hayati bir sığınağı bir araya getirerek, Foça'nın kültürel ve doğal mirasının en önemli simgelerinden biri olmaya devam etmektedir.
