BEL FITIĞI NASIL GEÇER?

FOÇAGÜNDEM - Bel fıtığı, omurgadaki disklerin dış tabakasının yırtılmasıyla ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Bu durum genellikle bel bölgesindeki ani hareketler, ağır kaldırma veya uzun süre oturma gibi etkenlerle tetiklenir. Belirtileri arasında bel ağrısı, bacaklarda uyuşma ve kuvvet kaybı yer alabilir. Tedavi sürecinde dinlenme, fizik tedavi ve ilaç kullanımı genellikle ilk adımları oluşturur, ancak bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Düzenli egzersiz ve doğru duruş alışkanlıkları, bel fıtığının iyileşmesine yardımcı olabilir ve yeniden oluşumunu önleyebilir.

Bel Fıtığı Nedir?

Bel fıtığı omurganın yaralanması ile oluşan bir rahatsızlıktır. Omurgayı oluşturan 26 kemiğin her birinin arasında, vertebra adı verilen diskler bulunur. Bel fıtığı, bir diskin tamamının veya bir kısmının omurganın zayıflamış bir kısmından yırtılma ile çıkması sonucu oluşur. Bu yırtılma, yakındaki sinirlere veya omuriliğe baskı uygulayabilir. Bel fıtığı en sık alt sırt bölgesinde görülür.

Bel Fıtığı Neden Olur?

Bel fıtığı, omurganın alt kısmında bulunan intervertebral disklerin dış tabakasının yırtılması sonucu oluşur. Bu diskler, omurlar arasında süngerimsi bir yapı olarak görev yapar ve şok emici işlevi görür. Bel fıtığı nedenlerinden bazıları şunlardır:

• Yaşlanma süreci:Yaşlandıkça, intervertebral diskler doğal olarak su kaybeder ve elastikiyetini yitirir. Bu süreç, disklerin sertleşmesine ve daha az esnek hale gelmesine neden olur. Esnekliğin azalması, disklerin daha kolay yırtılmasına ve bel fıtığının gelişmesine yol açar. Ayrıca yaşa bağlı olarak disklerin üzerindeki basınç da artar, bu da fıtık riskini artırabilir.
• Ağır kaldırma ve fiziksel zorlama:Yanlış teknikle veya aşırı ağırlıklarla yapılan kaldırma hareketleri, bel bölgesindeki disklerin aşırı yüklenmesine neden olabilir. Bu tür zorlanmalar, disklerin dış tabakasında yırtılmalara yol açabilir. Uzun süreli ağır kaldırma ve fiziksel zorlama, disklerin yapısal bütünlüğünü bozarak bel fıtığı riskini artırır. Ayrıca, ani ve hızlı hareketler de disklerin zorlanmasına neden olabilir.
• Yanlış oturuş ve postür problemleri:Uzun süreli oturumlar, özellikle uygun ergonomik destek olmadan, bel bölgesindeki kas ve diskler üzerinde sürekli baskı oluşturur. Yanlış oturuş pozisyonları, belin doğal eğriliğini bozarak disklerin dengesiz bir şekilde yüklenmesine neden olabilir. Bu durum, zamanla disklerin aşınmasına ve fıtık oluşumuna etki edebilir. Ayrıca kötü postür alışkanlıkları bel kaslarını zayıflatabilir.
• Obezite ve aşırı kilolu olma:Fazla kilo, bel bölgesindeki diskler üzerinde ek bir baskı oluşturarak omurganın dengesini bozabilir. Bu fazla yük disklerin daha hızlı aşınmasına ve yırtılmasına neden olabilir. Obezite bel kaslarının zayıflamasına ve disklerin yeterince desteklenmemesine de yol açabilir. Kilo kontrolü ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, bel fıtığı riskini azaltmada önemli bir rol oynar.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığı belirtileri, fıtığın omurganın neresinde olduğuna bağlı olarak değişir. Semptomlar hareketle kötüleşir ve dinlenince düzelebilir. Bel fıtığı belirtileri şunları içerebilir:

• Bel ağrısı:Bel fıtığının en belirgin belirtisi, genellikle alt belde hissedilen ağrıdır. Bu tür bel fıtığı ağrısı keskin bir şekilde başlayabilir veya sürekli bir rahatsızlık hissi şeklinde olabilir. Fıtığın büyüklüğüne ve sinir köklerine uyguladığı baskıya bağlı olarak ağrı şiddetlenebilir ve günlük aktiviteleri etkileyebilir. Genellikle ağrı, uzun süreli oturmalar, ani hareketler veya fiziksel zorlanmalar sonucu artar.
• Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma:Bel fıtığı, bel bölgesinden çıkan sinir köklerine baskı yaptığında, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi meydana gelebilir. Bu belirtiler, belden başlayarak kalça, uyluk ve hatta diz ve ayak parmaklarına kadar yayılabilir. Uyuşma ve karıncalanma, sinirlerin iletimindeki bozulmadan kaynaklanır ve bazen bacaklarda kuvvet kaybına da yol açabilir. Bu durum, fıtığın sinir köklerine etkisini gösterir ve genellikle bel ağrısıyla birlikte görülür.
• Bacaklarda kuvvet kaybı:Sinir köklerine baskı yapan bel fıtığı, bacaklarda kas gücünün azalmasına neden olabilir. Bu kuvvet kaybı, özellikle yürürken veya basma hareketlerinde belirginleşebilir ve kişinin normal hareket kabiliyetini kısıtlayabilir. Bel fıtığı nedeniyle bacaklarda güçsüzlük yaşanması, genellikle fıtığın sinirler üzerinde yarattığı uzun süreli baskının bir sonucu olarak meydana gelir. Kuvvet kaybı, fıtığın tedavi edilmemesi durumunda daha da kötüleşebilir.
• Sırt ve kalça ağrısı:Bel fıtığı, sadece bel bölgesinde değil, aynı zamanda sırt ve kalça bölgelerinde de ağrıya neden olabilir. Sırt ve kalça ağrısı, fıtığın sinir köklerine yaptığı baskının etkisiyle yayılabilir ve kişinin hareketlerini kısıtlayabilir. Bu ağrılar, genellikle oturma, eğilme veya uzun süre ayakta durma gibi pozisyonlarda artabilir.

Bel Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?

Bel fıtığı tanısı genellikle kapsamlı fizik muayene ile başlar. Fiziksel muayene sırasında, doktor ağrı durumu, kas refleksleri ve kas gücünüzü değerlendirir. Ayrıca, sinir köklerine baskı olup olmadığını belirlemek için çeşitli hareketler ve testler uygulanır. Bel fıtığı tanısı için kullanılan bazı testler şunları içerebilir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT):Bel fıtığını doğrulamak için çeşitli görüntüleme testleri kullanılabilir. En yaygın kullanılan testler arasında manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT) yer alır. MR, disklerin ve omurganın detaylı görüntülerini sağlayarak fıtığın yerini, büyüklüğünü ve sinir köklerine etkisini gösterir. BT taraması ise kemik yapıları ve disklerin durumunu değerlendirmede yardımcı olabilir.
• Röntgen:Röntgen, bel fıtığını doğrudan göstermez ancak omurga yapısındaki anormallikleri veya diğer potansiyel sorunları ortaya çıkarabilir. Bu test, omurga üzerindeki yapısal değişiklikler veya disklerin arasındaki boşlukların daralmasını gözlemlemek için kullanılır.
• Elektromiyografi (EMG):EMG, sinirlerin ve kasların nasıl çalıştığını değerlendirmeye yönelik yapılan bir testtir. Sinirlerin ve kasların elektriksel aktivitesini kaydederek, bel fıtığının neden olduğu sinir hasarını belirlemeye yardımcı olabilir.

Bel Fıtığında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bel fıtığı tedavisi hafif vakalarda genellikle ağrıya neden olan hareketlerden uzak durmayı ve doktor kontrolünde kullanılan ağrı kesici ilaçları içerir.  Bel fıtığı tedavisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır:

• İlaç tedavisi:Fıtık tedavisinde ağrıyı hafifletmek ve iltihabı azaltmak amacıyla doktor kontrolünde çeşitli ilaçlar kullanılır. Genellikle, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ağrıyı ve iltihabı azaltmak için reçete edilir. Kas gevşeticiler ve ağrı kesiciler, kas spazmlarını hafifletmek ve acıyı kontrol altına almak için kullanılabilir. Ağrının şiddetine bağlı olarak, kortikosteroid enjeksiyonları doğrudan fıtığın bulunduğu bölgeye yapılır ve iltihabı azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
• Fizik tedavi:Fizik tedavi, bel fıtığının tedavisinde önemli bir rol oynar ve bel bölgesini güçlendirmeye yönelik egzersizleri içerir. Terapide, uzman doktor kontrolünde bel kaslarını güçlendirmek ve esnekliği artırmak için özel egzersiz programları uygulanır.
• Yaşam tarzı ve ergonomik düzenlemeler:Yaşam tarzı değişiklikleri ve ergonomik düzenlemeler, bel fıtığının tedavisinde etkili olabilir. Hastaların oturuş pozisyonlarını düzeltmeleri ve uzun süre oturmadan kaçınmaları önerilir. Ayrıca ağır kaldırma teknikleri ve doğru postür alışkanlıkları öğretilir. Ağırlık kontrolü ve düzenli egzersiz, bel bölgesinin desteklenmesine ve fıtığın tekrar oluşma riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Cerrahi müdahale:Eğer konservatif tedavi yöntemleri yetersiz kalırsa veya semptomlar ilerlerse, cerrahi müdahale önerilebilir. Cerrahi seçenekler, fıtıklaşmış diskin çıkarılmasını veya onarılmasını içerir. Laminektomi, diskektomi veya mikrodiskektomi gibi prosedürler, sinir köklerine baskı yapan disk parçalarını temizleyerek ağrıyı hafifletebilir.

Bel Fıtığına Ne İyi Gelir?

Bel fıtığına iyi gelen yöntemler arasında doktor kontrolünde düzenli egzersiz ve doğru duruş alışkanlıkları büyük rol oynar. Fizik tedavi ve belirli bel kaslarını güçlendiren egzersizler, ağrıyı hafifletmeye ve fıtığın ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca sıcak ve soğuk kompresler uygulamak bölgesel ağrıyı azaltabilir ve kasları rahatlatabilir.

Bel Fıtığı Ameliyatı Nedir?

Bel fıtığı ameliyatı, omurgadaki fıtıklaşmış diskin sinir köklerine baskısını ortadan kaldırmayı amaçlayan cerrahi bir prosedürdür. Ameliyat sırasında, fıtıklaşmış disk parçaları çıkarılarak sinirlerin üzerindeki baskı azaltılır ve ağrı hafifletilir. Bu işlem genellikle diskektomi, laminektomi veya mikrodiskektomi gibi tekniklerle gerçekleştirilir.

Bel fıtığı omurganın yaralanmasıyla oluşan bir ciddi bir rahatsızlıktır. Bel fıtığı belirtileri bulunan kişilerin hastanelerin beyin ve sinir cerrahisi polikliniklerinden randevu alarak tedaviye başlamaları erken teşhis ve tedavi için önemlidir.

Kaynakça

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/herniated-disk/symptoms-causes/syc-20354095
2. https://www.spine-health.com/blog/5-little-known-tips-lumbar-herniated-disc-pain-relief
3. https://www.healthline.com/health/bone-health/herniated-disk-surgery#:~:text=Discectomy%20is%20the%20most%20common,your%20back%20(or%20neck).