FOÇAGÜNDEM - Erhan Gülenç com'da yayınlanan Alper Temiz'in haber, ve iddialarına göre ; İzmir’in Foça ilçesinde, eski Club Med Tatil Köyü’nün bulunduğu İsmetpaşa Mahallesi’ne ilişkin 2023 yılında hazırlanan imar planları, son dönemde çeşitli hukuki ve idari tartışmalarla yeniden gündeme geldi. Söz konusu planların; koruma mevzuatına aykırı düzenlemeler içerdiği, yetki sınırlarının aşıldığı ve kamusal denetimin yeterince işletilmediği yönünde iddialar kamuoyuna yansıdı.

Edinilen bilgilere göre, geçtiğimiz yıl CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın, inşaat süreci devam eden eski Club Med Tatil Köyü alanını ziyaret etmesinin ardından, planlara ilişkin incelemeler yeniden hız kazandı. 2023 yılında onaylanan ve halen yürürlükte olan imar planlarının, devam eden inşaat faaliyetlerine hukuki zemin oluşturduğu ifade ediliyor.
PLAN DEĞİŞİKLİKLERİ TARTIŞMA YARATTI

Foça İsmetpaşa Mahallesi’nde yer alan 1855 ada 9, 10, 11, 12 ve 4 numaralı parselleri kapsayan Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planı Değişikliği, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2023 yılında onaylandı. Ancak söz konusu planların, koruma mevzuatı ve Danıştay’ın yerleşik kararlarıyla çeliştiği yönünde değerlendirmeler yapılıyor.

Planlara ilişkin hukuki tartışmaları değerlendiren Çevre Avukatı Şehrazat Mercan, benzer örnekler üzerinden yaptığı değerlendirmede, “Koruma amaçlı imar planlarının, uygulamada çoğu zaman yapılaşmayı sınırlamak yerine yeni imar alanları üretmek için kullanıldığını görüyoruz” ifadelerini kullandı. Mercan, bu durumun koruma hukukunun ruhuyla bağdaşmadığını dile getirdi. 
ASKIDA İTİRAZ OLMAMASI DİKKAT ÇEKTİ

Söz konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı Değişiklikleri, 2023 yılında askıya çıkarıldı. Resmî kayıtlara göre askı süresi boyunca planlara herhangi bir itiraz yapılmadığı görülüyor. Ancak hukukçular, askı sürecinde itiraz olmamasının planların hukuka uygun olduğu anlamına gelmediğine dikkat çekiyor.

“KORUMA AMAÇLI” PLANLA KORUMA ZAYIFLATILDIĞI İDDİASI

Plan dosyalarında yapılan incelemelerde, “koruma amaçlı” olarak adlandırılan planların, alanın mevcut koruma statülerini fiilen zayıflattığı öne sürülüyor. Alanın; doğal sit özellikleri, orman alanlarına yakınlığı ve özel çevre koruma hassasiyetleri taşımasına rağmen, plan notlarının yapılaşmayı sınırlamak yerine esnekleştirdiği ifade ediliyor.

Bu durumun, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 17. maddesi ile çeliştiği ileri sürülüyor. Söz konusu maddede, koruma amaçlı imar planlarıyla yapılaşma koşulları ve yoğunluğun artırılamayacağı açıkça belirtiliyor. Benzer hükümler, ilgili yönetmeliklerde ve Danıştay kararlarında da yer alıyor.

“SEHVEN” AÇIKLAMASI TARTIŞMA KONUSU

Plan raporlarında, alanın geçmişte birinci derece doğal sit olarak değerlendirilmiş olmasının “sehven” yapıldığına ilişkin ifadelere yer verildiği görülüyor. Ancak hukukçular, bu tür bir gerekçenin planlama hukukunda geçerli bir dayanak oluşturmadığını savunuyor. Danıştay’ın farklı kararlarında da, “sehven yapılan işlemler” gerekçesiyle plan kararlarının meşrulaştırılamayacağına dikkat çekiliyor.

KURUL YETKİLERİNİN PLAN NOTLARIYLA AŞILDIĞI İDDİASI

Plan notlarında, koruma kurullarının yetki alanına giren bazı hususların doğrudan düzenlendiği görülüyor. Oysa 2863 sayılı Kanun uyarınca, sit alanlarında yapılacak her türlü uygulamanın ilgili koruma bölge kurulunun kararına tabi olduğu biliniyor. Bu nedenle plan notlarıyla kurul yetkilerinin aşılmış olabileceği yönünde değerlendirmeler yapılıyor.

TEVHİT VE İFRAZ UYGULAMALARI ELEŞTİRİ KONUSU

Planın uygulanması aşamasında, tevhit (birden fazla parselin genişletilmesi) ve ifraz (parsel bölme)  yöntemleriyle yapılaşma sonuçları üretilebileceği öne sürülüyor. Bu durumun, 3194 sayılı İmar Kanunu’nda yer alan düzenlemelerle çelişebileceği ve planın dolanılması anlamına gelebileceği ifade ediliyor.

PLANLARI HAZIRLAYAN İSİM GÜNDEMDE

Planlama sürecinde, eski AK Parti İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi ve İmar Komisyonu üyesi Selma Kısa tarafından hazırlanan planların yer aldığı belirtiliyor. Kısa’nın, geçmişte kamuoyuna yansıyan bazı haberlerde farklı imar uygulamalarıyla gündeme geldiği; bu uygulamaların idari ve yargısal süreçlere konu olduğu iddia edilmişti.

İHALE VE DEVAM EDEN YATIRIM

Eski Club Med Tatil Köyü alanı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan ihale sonucunda 49 yıllığına işletme hakkı devri yöntemiyle özel bir şirkete verildi. Şirketin bölgede lüks turizm yatırımı gerçekleştirdiği ve inşaat faaliyetlerinin sürdüğü ifade ediliyor. Ancak yatırımı mümkün kılan imar planlarının hukuki durumunun tartışmalı olduğu yönünde değerlendirmeler yapılıyor.

ÇEVRESEL VE KAMUSAL ETKİLER ENDİŞE YARATIYOR

Uzmanlar, planların uygulanması halinde Foça’nın kıyı silueti, doğal peyzajı, zeytinlik alanları ve kamusal kıyı erişimi üzerinde kalıcı etkiler oluşabileceği görüşünü dile getiriyor. Söz konusu planların, Foça’daki diğer hassas alanlar açısından da emsal teşkil edebileceği ifade ediliyor.

FOÇA’NIN SİMGESİ OLAN TATİL KÖYÜ

1967 yılında Club Med tarafından inşa edilen Foça Fransız Tatil Köyü, Türkiye’nin ilk tatil köyü olarak biliniyor. 1967–2005 yılları arasında faaliyet gösteren tesis; yüzlerce bungalov, zeytin ve fıstık çamı, yaklaşık 900 metrelik doğal plajı ve sosyal alanlarıyla Foça’nın simge mekânlarından biri olarak kabul ediliyor.